حسین مسلم
فیلم درخشان «مسافر» عباس کیارستمی را دیده‌اید؟ از آن دست فیلم‌هایی است که میخ خود را حسابی در ذهن آدم می‌کوبد و تصاویرش به روشنی در یاد می‌ماند. پسر بچه ملایری که به هزار ترفند پول جور می‌کند‌ و با هزار مکافات خودش را به تهران می‌رساند تا برای نخستین بار بازی تیم محبوب خودش را از روی سکوها تماشا کند.

 خلاصه وارد ورزشگاه می‌شود. سکوها آرام آرام در حال پر شدن است اما هنوز سه ساعتی به شروع بازی مانده است. می‌رود تا گشتی در اطراف بزند و همین هم می‌شود که یک چرت کوتاه روی چمن‌های گوشه‌ای از امجدیه، ناخواسته، تبدیل به خواب سنگینی می‌شود و وقتی از خواب شیرین می‌پرد و خودش را به زمین می‌رساند، با سکوهای خالی بعد از پایان مسابقه مواجه می‌شود. فضایی به شدت مغموم، با سکوهایی که خالی‌اند و پلاستیک‌ها و کاغذ‌پاره‌ها شبح گونه در هوا می‌رقصند...

وقتی پشت مانیتور نشستم تا درباره استقبال از تماشای بازی‌ها در ورزشگاه‌ها، سکوهای پر و خالی و بلیت‌ و بلیت فروشی بنویسم، به یاد این فیلم افتادم که بیش از 20 سال پیش ساخته شده اما همچنان ملاط بصری هر آنچه را که بخواهم دراین باره بنویسم، در اختیارم می‌گذارد. این فیلم تصویر زیبا و ملموسی از همه اینهایی است که برشمردم. اینکه فوتبال بیش و پیش از هر چیزی اشتیاق به تماشای از نزدیک لازم دارد و تماشاگرانی که عشق نشستن بر سکوها داشته باشند؛ جیبی که باید پولی در آن باشد تا خود را به استادیوم برسانی و بلیت بخری و احیانا ساندویچی بخری و سق بزنی؛ سکوهایی که وقتی پر از تماشاچی‌اند، بوی زندگی و سرزندگی می‌دهند و وقتی خالی‌اند، تو گویی که به شهر ارواح می‌مانند. حال ماییم و حکایت فوتبال این روزهای ما.

مربی صاحب سبکی جایی گفته بود: «چیزی دردناک‌تر از بازی کردن در یک ورزشگاه خالی از تماشاچی وجود ندارد.» به راستی هم یک بازی در یک ورزشگاه پر از تماشاچی کجا و بازی در یک ورزشگاه نیمه خالی یا کم تماشاچی کجا؟ حتی اگر به استادیوم هم نرویم، می‌توانیم از قاب تلویزیون ببینیم، در بازی‌های تیم‌های پرطرفدار هم که مثلا در آزادی برگزار می‌شود، طبقه دوم معمولا خالی است. در دیگر ورزشگاه‌ها نیز داستان از همین قرار است. چرا؟ دلایل بسیاری می‌توان در چرایی استقبال کمرنگ تماشاچی‌ها آورد و شاید نتوان انگشت روی یکی‌شان گذاشت؛ از کیفیت بازی‌ها تا روزهای برگزاری و گرفتاری مردم و بحث‌های مالی و... می‌توانند از جمله این دلایل باشند اما به نظر می‌رسد باید روی یکی از این‌ دلایل مکث کرد و جدی‌تر به آن پرداخت.

در حال حاضر حضور در استادیوم با حداقل هزینه‌هایی که دارد، چندین هزار تومان آب می‌خورد که یادمان نرود بخش قابل توجهی از آن را پول بلیت تشکیل می‌دهد. تازه قیمت بلیت در ورزشگاه‌های ایران به مراتب از میانگین قیمت بلیت در دنیا بسیار کمتر است. نگاهی به قیمت بلیت (حالا نه در اروپا که فاصله زیاد و معناداری با ما دارد) در همین کشورهای پیرامونی نشان می‌دهد که قیمت بلیت در ایران بالا نیست ولی برای آنکه – به قول آن مربی- با ورزشگاه‌های خالی مواجه نباشیم، می‌توانیم مثلا تماشای برخی از مسابقات را رایگان اعلام کنیم و ببینیم که در استقبال تماشاگران از بازی‌ها چه تغییر محسوسی روی می‌دهد. این کار عملا هیچ تأثیری در درآمد فدراسیون و ورزشگاه‌ها ندارد. ما در واقع چیزی را می‌خواهیم رایگان کنیم که همین حالا و به خودی خود نیز خالی و به یک معنا رایگان است. به عبارت دیگر، ریسکی نمی‌کنیم اما این حسن را می‌خریم که با اعلام رایگان بخش‌هایی از ورزشگاه، دست کم زندگی را به آن سکوهای خالی از زندگی تزریق می‌کنیم و شور جاری در مستطیل سبز را دوچندان می‌کنیم.

البته قابل انتظار است که شاید این اقدام با مخالفت کنفدراسیون فوتبال آسیا مواجه شود. AFC در این سال‌ها سیاست افزایش و هماهنگی نسبی کشورهای آسیایی در تعیین قیمت بلیت‌ها را دنبال کرده است. از این روی، AFC با رایگان بودن برخی بازی‌ها یا بخشی از سکوها که جای خود دارد، حتی با پایین بودن قیمت بلیت‌ها نیز به شدت مشکل دارد و با آن مخالفت می‌کند اما کیست که نداند اینها سیاست‌هایی کلی و کلان و درازمدت است. بر همین اساس، منطق حکم می‌کند که کشورها بتوانند با توجه به مقتضیات خاص خودشان، نسخه‌های خاص خود را بپیچند و با استدلال‌هایی که متناسب با شرایط داخلی خود می‌آورند، سیاست‌هایی را دست کم برای کوتاه مدت تدوین کنند. وقتی هدف، استادیوم‌هایی پر از تماشاچی باشد (که خواسته فیفا و ‌ای اف سی هم هست) و در این مسیر با تدبیر و هوشمندانه عمل شود، می‌توان امیدوار بود که کارها وفق مراد پیش برود.

ختم کلام اینکه آیا چیزی شیرین‌تر از کشیدن نوجوان‌هایی مثل پسرک فیلم مسافر به استادیوم و نشاندن‌شان بر سکوها و شنیدن فریادهای شادی‌شان سراغ داریم؟